Güç Kaynağı Nedir? Nerelerde Kullanılır? Çeşitleri ve Sembolleri

Güç Kaynağı Nedir?

Güç kaynağı, bir düzenek veya sistemin ihtiyacı olan enerjiyi sağlamak için kullanılan birime verilen addır. Biz bu yazıda elektrik ve elektronik dünyasında güç kaynağının tanımı üzerine duracağız.

Adaptörler, piller vs. birer güç kaynağıdır. Bilgisayar kasalarında bir birim olarak yer alan güç kaynakları, şebekeden (220Vac) aldığı elektriği, kasanın diğer birimlerine düzenleyerek dağıtır. Öte yandan jeneratörler ve kesintisiz (UPS) güç kaynakları da örnek gösterebileceğimiz diğer güç kaynaklarıdır.

Güç Kaynakları yapısında birden fazla elektronik devre elemanını barındırır. Bunlardan en önemlisi trafo (transformatör) ve köprü diyotlardır. Trafo (220Vac) şebeke gerilimini sarım sayısı değerine göre daha düşük gerilime indirger. Ardından düşük değerli Alternatif Akım (AC) değeri, Doğru Akım (DC) değerine dönüştürülür. Yapılan bu işlemi gerçekleştiren devrelere Doğrultma Devreleri denir.

Doğrultma Devreleri

Alternatif Akım’ı (AC) talebimize uygun değerlere getirip, ardından Doğru Akım’a (DC) dönüştürmek için doğrultma (regülatör) devrelerini kullanırız. Cep telefonlarımız şarj ettiğimiz adaptörler buna en güzel örnektir.

Alternatif Akım (AC) ile Doğru Akım (DC) arasındaki fark, aşağıdaki görselde belirttiği üzere birinin sayısal değeri sinüzoidal değişkenlik gösterirken, diğerinin sayısal değeri sabittir:

Alternatif Akım yönünün değişmesini önlemek amacıyla devreye seri diyot bağlayarak tek yönlü akım geçişi sağlanır. Bu yönteme yarım dalga doğrultma denir. AC akımın negatif değeri filtrelenir ve aşağıdaki gibi bir sinyal çıkışı oluşur.

Köprü diyot yardımıyla gerçekleştirilen tam dalga doğrultma işleminde ise, tek yönde akımın geçişine izin verip, diğer yöndeki akımın kutup uçları diyotlar vasıtasıyla uygun hale getirilir. Bu işlem zıt yönlü iki diyot ile gerçekleştirilir. Çıkış olarak aşağıdaki gibi bir sinyal ortaya çıkar:

Yukarıda gerçekleştirilen tam dalga doğrulma işlemi köprü diyotlar ile de gerçekleştirilebilir. Köprü diyotun devre şeklini de görmemizde fayda var:

Şehir şebekesinden gelen Alternatif Akım (AC) kaynağından, Doğru Akım (DC) elde etmek için, yukarıda belirtmiş olduğumuz Yarım Dalga Doğrultma ve Tam Dalga Doğrultma işlemleri tek başlarına yetersiz kalmaktadır. Tam Dalga Doğrulma işleminden sonra gerilim dalgalanmalarını önlemek gerekmektedir. İşte bu noktada kondansatörün elektriği kısmi zamanlı depolama özelliğinden faydalanacağız. Aşağıdaki devrede çıkış değeri kondansatör yardımıyla doğrusal hale getirilir:

Güç Kaynağı Çeşitleri Nelerdir?

Güç kaynaklarını yani adaptörleri Priz Tipi Adaptörler ve Ayarlı Adaptörler olarak üzere iki sınıfta toplayabiliriz.

Priz tipi adaptörler; cep telefonlarımızı şarj ettiğimiz adaptör çeşididir. Şebeke gerilimini 5V, 9V, 12V (DC) vs. gibi standart doğru akım değerlerine çevirir.

İlgili ürünlere direnc.net üzerinden ulaşabilirsiniz.

Ayarlı Adaptörler; Şebeke gerilimini, dileğiniz DC gerilim değerine (ayarlama yaparak) ulaşmanızı sağlayan güç kaynaklarıdır. Laboratuvarlarda ve atölyelerde sıkça kullanılan bir üründür.

Direnc.net stoklarında ayarlı adaptörlere buradan ulaşabilirsiniz.

Direnc.net stoklarında yer alan bir diğer adaptör çeşidi Metal Kasa Adaptörler’dir. Bu adaptörler, yine şebeke gerilimini standart DC değerlere çevirmektedir.

Metal Kasa Adaptörler’de kısmi düzeyde gerilim değeri, ürün üzerinde yer alan trimpot ile değiştirilebilmektedir. Direnc.net stoklarından söz konusu ürüne buradan ulaşabilirsiniz.