Multimetre Nedir? Çeşitleri ve Kullanımı

 

Multimetre Nedir?

Elektronik dünyasının olmazsa olmazı olan Multimetre cihazlarının kullanımına hakim olmak büyük önem taşımaktadır. Multimetreler devre elemanlarını test etme, devre analizi ve tasarımlarında en büyük yardımcımızdır. Bu yazımızda Multimetre’nin ne olduğu ve kullanımının nasıl gerçekleştirildiğini anlatacağız. 

Elektronik devrelerde yer alan bileşenlerin gerilim, akım ve direnç değerlerini ölçmemizi sağlayan ölçü aletine Multimetre denir. Multimetrelerin işlevi sadece bununla sınırlı değildir. Bunun yanında kısa devre kontrolü, diyot,  transistör sağlamlık testi, frekans, kondansatör kapasitesi gibi bir çok işlemi gerçekleştirebilmekteyiz .  

Multimetre için Avometre ifadesi de kullanılmaktadır. Bunun sebebi ise Amper, Volt ve Ohm değerinin tespit edilebilmesidir. İsmini de bu parametrelerin baş harflerinden alır. 

Ampermetre, Voltmetre ve Ohmmetre Nedir?

Diğer yandan sadece akım değerini ölçen cihazlara Ampermetre,  sadece volt (gerilim) değerini ölçen cihazlara Voltmetre ve sadece ohm (direnç) değerini ölçen cihazlara ise Ohmmetre denir. Multimetre ise tüm bu işlemleri gerçekleştiren ölçüm cihazıdır.

Direnc.net stoklarında yer alan Ampermetre ve Voltmetre ürünlerine buradan ulaşabilirsiniz.

Multimetre Çeşitleri Nelerdir?

Multimetreler Analog Multimetre ve Dijital Multimetre olarak 2’ye ayrılır. 

Analog Multimetreler; günümüzde pek kullanılmamaktadır. Ancak Dijital Multimetreler’e nazaran bazı avantajları bulunmaktadır. Gerilim değişim skalasının gözlemlenmesinde kolaylıklar sağlar. Kalibrasyon ayarı daha çabuk bozulur. Direnc.net stoklarında yer alan Analog Multimetrelere buradan ulaşabilirsiniz.

Dijital Multimetreler; daha kullanışlı ve daha ekonomiktir. Dijital Multimetrelerin dayanıklılığı ve hassasiyetine göre daha pahalı versiyonları da mevcuttur. Dijital multimetreler, ölçüm yaptığı değeri ekranda sayısal olarak göstermektedir. Direnc.net stoklarında yer alan Dijital Multimetrelere buradan ulaşabilirsiniz.

Multimetrelerin Kullanımı

Şimdi dijital multimetrelerin kullanımına değinelim. Daha önce de belirtmiş olduğumuz üzere multimetreler ile direnç, gerilim ve akım ölçümü yapabiliyorduk. Bu ölçümleri gerçekleştirme aşamasında dijital multimetrelerde şöyle bir farklılıktan bahsetmemizde fayda var.

Kademeli Dijital Multimetrelerde; ölçüm yaptığımızda öncelikle cihazın ortasında bulunan kademe düğmesi ile ölçülecek olan büyüklük öngörülmeli ve uygun kademeye getirilmelidir. Örneğin, 20 Volt (dc) kademesinde 20 Volt (dc) üzerinde bir Volt değeri ölçülememektedir. Bu sebeple bu kademede 30 Volt (dc) gibi değerler ölçülemeyecektir. Burada dikkat etmemiz gereken bir diğer husus ise DC Volt değeri ölçümü kademelerinde AC Volt değeri ölçümünün de yapılamayacağıdır. AC ölçümler için farklı kademeler mevcuttur. 

Dijital Kademeli Multimetrelerde; ölçüm işlemleri Volt(dc), Volt(ac) Akım ve ohm değerlerinde yapılmaktadır. Kademeli olmayan dijital multimetrelerde ise sadece ölçümü yapmak istediğiniz birimi belirtmeniz yeterlidir. Şimdi Dijital Multimetre ile bir Ohm, Volt ve Amper ölçümü gerçekleştirelim.

Öncelikle siyah probu ortak uç anlamına gelen COM soketine takıyoruz. Kırmızı prop ise ölçülecek değerin büyüklüğüne göre doğru sokete takılmalıdır. 2 Adet kırmızı soket bulunmaktadır. Bunlardan biri Amper mertebesinde, diğeri ise mili Amper mertebesinde ölçümler için kullanılır. 

Direnc.net stoklarında yer alan multimetre cihazlarına buradan ulaşabilirsiniz. Dilediğiniz özellik ve kalitede olan Multimetre Cihazını temin edebilirsiniz.

Direnç Değeri Ölçümü ve Kısa Devre Tespiti 

Direnç ölçümü yaparken proplar direncin iki tarafına değdirilir. Hangi probu hangi tarafa tuttuğunuzun bir önemi yoktur. Ölçümü Kademeli Dijital Multimetrelerde gerçekleştiriyorsanız, uygun kademeyi seçmeyi unutmayınız. Aksi durumda ekran bir değer belirtmeyecektir.  

Kısa devre tespitinde ise kademeyi diyot/buzzer moduna getiriyoruz. İki prop, kısa devre testi yapılacak nesnenin iki ucuna temas ettirilir. Buzzer öter ise (ekranda 0 rakamı çıkıyorsa) kısa devre var demektir. Aksi durumda (ekranda 0L rakamı çıkıyorsa) açık devre durumu söz konusudur.   

Gerilim/Voltaj Ölçümü 

Gerilim değeri (Volt değeri) ölçümü yapıldığında öncelikle AC mi DC mi ona karar verilir ve gerekli kademeye getirtilir. Ardından ölçümü yapılacak devre elemanının kırmızı prob + ucuna, siyah prob – ucuna temas ettirilir. Propların devre elemanına paralel bağlandığını unutmayalım.

Akım Ölçümü

Akım değeri ölçümü yapıldığında ise öncelikle yine AC mi DC mi ona karar verilir ve gerekli kademeye getirtilir. Yapılan ölçümün Amper/MiliAmper mertebesine göre kırmızı prop gerekli kırmızı sokete takılır. Ardından ölçü aletinin problarını ölçmek istediğiniz devre elemanına seri bağlarız. Çünkü Amper ölçümlerinde multimetre devreye seri bağlanır. 

Ancak AC akım ölçmek istiyorsak bu biraz riskli olacaktır. Bu sebeple ilk önce akım değerini ölçmek istediğimiz devrenin enerjisini keserek multimetreyi seri bağlamalıyız. Gerekli bağlantı sağlandıktan sonra devrenin enerjisini çalıştıralım.

Tabi bu işlemi her zaman gerçekleştirme imkanımız olmaz. Yani enerjiyi kesme fırsatımızın olmadığı durumlarda Pens ampermetre kullanılır. Pens ampermetre ile akım ölçerken ölçü aletinin mandal kısmına basarak halka açılır.